De zon aanraken

🔅Genoeg vrachtwagens van 40 ton om de evenaar te omcirkelen🔅Europa wordt beheerd door mensen die niets begrijpen van de wereld in wording🔅Bitcoin, een gevaar voor de dollar?🔅Het verloren Chinese decennium🔅Het regime is op meerdere fronten zwakker dan ooitDit is onze laatste Midday Brief van het jaar. Ik wens onze lezers het allerbeste voor 2025 en ben terug op donderdag 2 januari.

December 24, 2024 • Geschatte leestijd: 15 minutes

Op kerstavond zal NASA's Parker Solar Probe dichter dan ooit tevoren komen bij "de zon aanraken", meer dan acht keer dichter dan Mercurius, de planeet die het dichtst bij de zon ligt. De sonde zal op 24 december met een snelheid van ongeveer 692.000 km/u tot op ongeveer 6,1 miljoen kilometer van het zonneoppervlak naderen..Hoewel de sonde in de komende 12 maanden nog een paar laatste vluchten langs de zon zal maken, is het onwaarschijnlijk dat hij veel dichter zal komen dan op dinsdag.

Parker werd in 2018 gelanceerd met als doel meer te leren over de atmosfeer van de zon, of corona, door er doorheen te vliegen, wat de sonde voor het eerst in 2021 deed. Dit baanbrekende onderzoek zal wetenschappers helpen om beter te begrijpen waarom de corona van de zon meer dan 200 keer heter is dan het onderliggende oppervlak, en om zonneactiviteit te bestuderen die invloed kan hebben op satellieten en ruimtereizen. De missie wordt beschouwd als een monumentale prestatie voor de mensheid. (Bron: LiveScience)

Bart Haeck: “Vanaf 1 januari kan een derde van de Vlaamse gezinnen een cheque van 250 euro aanvragen voor de aankoop of de huur van een energiezuinige wasmachine, droogkast, koelkast of diepvriezer. De steun bestond al voor de groep mensen die recht had op het sociaal energietarief, maar wordt nu uitgebreid. De maatregel klinkt sympathiek, maar verdient kritiek. De reden daarvoor ligt in het gebrek aan focus: het is moeilijk te geloven dat een derde van de Vlamingen niet het geld heeft om een energievriendelijker koelkast te kopen, die hen vervolgens geld uitspaart.

De inschatting van armoede gebeurt doorgaans door alle Vlamingen naar inkomen van arm naar rijk te ordenen, er de persoon in het midden uit te lichten (de mediaan) en van diens inkomen 60% te nemen. Zelfs als je die grens optrekt naar 70%, leren data van de Vlaamse overheid, kom je aan 16% van de bevolking. Niet aan 35%. In die zin is de koelkastpremie een middenklassebeleid dat in hetzelfde bedje ziek is als het uitgebreide sociaal tarief tijdens de coronacrisis, de Vlaamse premie voor elektrische auto's of de jarenlange - en pas nu losgelaten - terughoudendheid om de prijs van dienstencheques te verhogen.” (Bron: De Tijd)

Nog eens drie EU-lidstaten - waaronder de dichtstbevolkte, Duitsland - zijn toegevoegd aan de lijst van landen met “ultra-lage” vruchtbaarheidscijfers, wat de omvang van de demografische uitdagingen van de regio benadrukt. Officiële statistieken laten zien dat het Duitse geboortecijfer is gedaald tot 1,35 kinderen per vrouw in 2023, onder de “ultralage” drempel van 1,4 van de VN - kenmerkend voor een scenario waarin dalende geboortecijfers moeilijk om te buigen zijn.

Estland en Oostenrijk zijn ook onder de drempel van 1,4 gekomen en sluiten zich aan bij de negen EU-landen - waaronder Spanje, Griekenland en Italië - die in 2022 een vruchtbaarheidscijfer van minder dan 1,4 kinderen per vrouw hadden. De daling in geboortecijfers weerspiegelt gedeeltelijk het “uitstellen van ouderschap tot de 30”, wat gepaard gaat met een “grotere kans dat je niet zoveel kinderen krijgt als je zou willen vanwege de biologische klok”, aldus Willem Adema, senior econoom bij de OESO. (Bron: Financial Times)

De wereld produceerde in 2022 ruim 62 miljard kilo elektronisch afval en minder dan een kwart daarvan werd op de juiste manier gerecycled, volgens het Instituut voor Opleiding en Onderzoek van de Verenigde Naties. Het totaal zou genoeg vrachtwagens van 40 ton kunnen vullen om de evenaar te omcirkelen.

Allerlei soorten afval zwellen aan tijdens de feestdagen, maar opgeknapte goederen kunnen een grote bijdrage leveren aan het verminderen van de hoeveelheid die op stortplaatsen terechtkomt. Black Friday was de drukste dag ooit voor Back Market, volgens Thibaud Hug de Larauze, directeur van het in Parijs gevestigde bedrijf dat opgeknapte technologie verkoopt, van iPhones tot spelconsoles. Ondertussen is het aantal inruilacties met 35% gegroeid ten opzichte van vorig jaar. (Bron: Bloomberg)

Jean-Marc Vittori: “Dit zou uitstekend nieuws kunnen zijn: Europeanen sparen massaal. 👇 Sinds de pandemie hebben ze het deel van hun gespaarde inkomsten met een kwart verhoogd. Op een continent waar enorme geldbedragen nodig zijn om de overgang naar een groenere en innovatievere economie te financieren, is dit een kans. Maar voorlopig is het een enorme verspilling. Ten eerste wordt dit spaargeld niet in Europa uitgegeven. Dit blijkt uit een lopend overschot van ongeveer 3% van het bbp - iets minder in de eurozone, iets meer voor de hele Europese Unie. Dit verzwakt de binnenlandse vraag en dus de economische activiteit.

Vervolgens, omdat het spaaroverschot niet in Europa wordt geïnvesteerd, gaat het naar andere landen. De Verenigde Staten profiteren hiervan. De grootste economische wereldmacht is zo een formidabele kapitaalzuiger geworden, vroeger van Chinees, nu van Europees kapitaal. Het Oude Continent financiert zo het buitensporige overheidstekort van de Nieuwe Wereld. (Bron: Les Echos/ cursief mijn)

Sébastien Lalevée: “ Kijk naar de mondiale kapitaalstromen. Die vertrekken uit het gebrandmerkte Europa. Er zijn de Verenigde Staten, er is Azië, er is Zuid-Amerika. De kapitaalstromen zijn vandaag globaal. Er is geen reden dat dit geld naar Europa zou komen, omdat Europa wordt beheerd door mensen die niets begrijpen van de wereld in wording. En dan hebben we nog niets gezien.” (Bron: BFM Business)

Niet-experimenteel bewijs suggereert dat bedrijven de huidige iteraties van generatieve AI meer zien als een basale collega dan als een co-piloot. Bijvoorbeeld, gebruikmakend van hoogfrequente vacaturegegevens van LinkUp, documenteren Berger et al. een duidelijke afname in vacatures voor witteboordfuncties die weinig kennis vereisen, zoals eenvoudige kantoorbanen, na de introductie van ChatGPT in november 2022. Tegelijkertijd nam het aantal vacatures voor functies met een hoog kennisniveau, zoals leidinggevende posities, toe.

Deze trend wijst erop dat bedrijven generatieve AI beschouwen als een technologie die hooggeschoolde kenniswerkers aanvult, terwijl het hun laaggeschoolde tegenhangers vervangt. (Bron: ArXiv/ cursief mijn)

Kunstmatige intelligentie wordt vaak bekritiseerd omdat het informatie verzint die feitelijk lijkt, ook wel hallucinaties genoemd. De aannemelijke vervalsingen hebben niet alleen chatbot-sessies verstoord, maar ook rechtszaken en medische dossiers. Vorig jaar heeft een duidelijk valse bewering van een nieuwe chatbot van Google een tijd lang geholpen om de marktwaarde van het bedrijf met naar schatting 100 miljard dollar te laten dalen.

“Het publiek denkt dat het allemaal slecht is”, zegt Amy McGovern, een computerwetenschapper die leiding geeft aan een federaal A.I.-instituut. “Maar het geeft wetenschappers juist nieuwe ideeën. Het geeft ze de kans om ideeën te onderzoeken waar ze anders misschien niet aan hadden gedacht.” (Bron: New York Times)

Wolfgang Münchau: “Als Bitcoin echt een succes wordt, kan het een duidelijk gevaar vormen voor met name de Amerikaanse dollar. Het ministerie van Buitenlandse Zaken en het Amerikaanse ministerie van Financiën kunnen elke wereldwijde dollartransactie sanctioneren, zelfs buiten de VS, omdat alle dollarstromen via Amerikaanse markten moeten lopen. Maar niemand kan een blockchain sanctioneren.

De enige delen van het crypto-universum die onderworpen zijn aan regelgevende controles zijn de beurzen en derivatenproducten - niet Bitcoin zelf. Trump kan, onbedoeld, eindigen als de grafdelver van het op de dollar gebaseerde wereldwijde financiële systeem. Dit is een van die zeldzame voorbeelden van een groot real-time economisch experiment. Het beste is om het van een veilige afstand te bekijken.” (Bron: DL news)

Sommigen spreken over een “verloren decennium”. Meer dan 10 jaar na het aantreden van Xi Jinping is het duidelijk geworden dat veel van China's groei onder zijn bewind werd gedreven door onhoudbare leningen, speculatie met onroerend goed en investeringen in fabrieken en infrastructuur die het land niet echt nodig had. Moeilijke hervormingen die een duurzamere groei hadden kunnen opleveren, zoals maatregelen om de consumentenuitgaven te verhogen, werden verwaarloosd ten gunste van beleid dat was bedoeld om de controle van de Communistische Partij te versterken.

Nu verzuipt China in de schulden, heeft het te kampen met een ineenstorting van de vastgoedsector waardoor miljarden dollars aan huishoudelijk vermogen zijn weggevaagd en nadert het land een deflatiespiraal. De groei is vertraagd, westerse investeringen zijn ingestort en het consumentenvertrouwen staat op een laagterecord. En toch, terwijl China de confrontatie met de VS aangaat voor een tweede handelsconflict, houdt Xi voet bij stuk. Hij is ervan overtuigd dat zijn top-down benadering van het beheer van de Chinese economie, met plannen om er een nog grotere industriële macht van te maken, de beste weg is voor China om uiteindelijk de VS in economische macht te overtreffen. (Bron: Wall Street Journal)

De Islamitische Republiek Iran wordt steeds meer in beslag genomen door binnenlandse problemen. De olierijke natie lijdt onder chronische tekorten aan brandstof en elektriciteit. Stroomstoringen hebben geleid tot herhaalde sluitingen van scholen, overheidskantoren en banken. De olie-export van het land, die door Amerikaanse sancties wordt bemoeilijkt of zelfs lamgelegd, is gekelderd en komt 25% tekort om de officiële begrotingsbehoeften van Teheran te dekken. Nadat Assad Syrië verliet, zakte de Iraanse munteenheid naar een laagterecord; de wisselkoers is bijna achthonderdduizend rials voor een dollar. (Een maand na de revolutie, in 1979, werd de rial verhandeld tegen vijfenzeventig tegen een dollar). Sinds 2017 hebben sporadische protesten de theocratie uitgedaagd over de stijgende prijzen van eerste levensbehoeften, de onderdrukking en opsluiting van dissidenten en de persoonlijke rechten van vrouwen. Het regime is op meerdere fronten zwakker dan ooit sinds Khomeini's ambitieuze toespraak.

  • Paus Franciscus leidt de Kerstmis en de opening van de Heilige Deur in de Sint-Pietersbasiliek in Rome 🇻🇦.

  • In Moldavië 🇲🇩 vindt de inwijdingsceremonie van de verkozen president Maia Sandu plaats.

  • Rechtszaak in Amsterdam 🇳🇱 tegen drie mannen voor het mishandelen van supporters van Maccabi Tel-Aviv tijdens de nacht van 7 op 8 november.

  • Narges Mohammadi, winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede, keert in Iran 🇮🇷terug naar de gevangenis.

  • Het eerste internationale luchtballonfestival in Nepal 🇳🇵 vindt plaats in Pokhara.

  • This Day in History: Op 24 december 1979 valt de Sovjet-Unie Afghanistan binnen onder het voorwendsel van de handhaving van het vriendschapsverdrag tussen de Sovjet-Unie en Afghanistan uit 1978. Gedemoraliseerd en zonder een overwinning in zicht besluit de nieuwe Sovjetleider Michail Gorbatsjov tien jaar later dat het tijd is om op te stappen. De laatste Sovjetsoldaat stak op 15 februari 1989 terug de grens over. Vijftienduizend Sovjetsoldaten werden gedood.

Reply

or to participate.